Jednoosobowa działalność gospodarcza to bardzo popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce. Temat firmy i tego, komu ma przypaść, staje się newralgiczny przy rozwodzie, a jeszcze bardziej – przy podziale majątku.
Co ciekawe – wiele osób wśród tych, którym doradzam przy podziale majątku po rozwodzie, jest zaskoczonych sytuacją, że firma stanowi składnik majątku małżeńskiego.
Aby rozwinąć szerzej ten temat musze przybliżyć Ci pojęcie firmy i czym jest firma z prawnego punktu widzenia.
Podział majątku po rozwodzie a firma
Pewnie firma kojarzy Ci się z przedsiębiorstwem prowadzonym przez określoną osobę, miejscem pracy.
Jako dygresję wyjaśnię, że prawne rozumienie słowa „firma” jest inne i sprowadza się do oznaczenia, które indywidualizuje danego przedsiębiorcę. Prawnie „firma” stanowi nazwę danego przedsiębiorstwa.
Powstała jednak praktyka, że określenia „firma” używamy dla określenia prowadzonego biznesu. Dlatego chcę skupić się na „firmie” jako biznesie, działalności gospodarczej prowadzonej dla osiągnięcia zysku. W tym rozumieniu wyjaśnię, jak dzieli się firmę przy podziale majątku małżeńskiego.
Czym jest firma?
Firma, czyli przedsiębiorstwo, to nic innego jak zespół składników materialnych i niematerialnych, które służą do prowadzenia działalności gospodarczej.
Do kogo należy firma? Ustal, jakie były początki Twojego przedsiębiorstwa.
Małżonkowie w trakcie trwania małżeństwa, jeśli nie zawierali umów majątkowych małżeńskich (tzw. intercyza), posiadają 3 majątki: wspólny, zwany dorobkowym, oraz dwa majątki osobiste: każdy z małżonków posiada swój majątek osobisty.
Majątek osobisty każdego małżonka tworzą składniki nabyte przed zawarciem małżeństwa oraz składniki pozyskane przykładowo z darowizn lub spadków.
O tym, komu przypadnie firma po rozwodzie i podziale będzie decydować, z jakich środków firma została utworzona.
Analizując przynależność firmy doszłam do wniosku, że możliwe są 4 scenariusze:
- Jeśli firma została założona przez oboje małżonków, ale jeszcze przed zawarciem małżeństwa – wchodzi do majątków osobistych każdego z nich w częściach równych lub w zależności od wniesionych wkładów – stosunkowo do ich wartości.
- Jeśli firmę założył jeden małżonek, ale przed zawarciem związku małżeńskiego – firma będzie wchodzić do majątku tego małżonka i w nim pozostanie.
- Najczęściej spotykaną jest sytuacja, kiedy firma powstała w trakcie trwania małżeństwa, a małżonków łączyła majątkowa wspólność małżeńska. Wówczas składniki majątkowe firmy, jej aktywa, know – how czy prawa wynikające z zawartych umów będą wchodzić do majątku wspólnego i powinny zostać podzielone podczas podziału majątku. Z uwagi na integralność firmy, uwzględniając stopień zaangażowania małżonka w powstanie i prowadzenie przedsiębiorstwa Sąd działowy może, a nawet powinien potraktować firmę jako całość i jako taką powinien przyznać jej składniki małżonkowi, który w prowadzenie biznesu był najbardziej zaangażowany, naturalnie z obowiązkiem spłaty drugiego małżonka.
- Może mieć miejsce również sytuacja, kiedy majątek firmy powstał w trakcie trwania małżeństwa, ale ze środków pochodzących z majątku osobistego jednego z małżonków. Przykładowo wyobraź sobie sytuację, kiedy jeden z małżonków otrzymuje spadek lub darowiznę i postanawia otrzymane środki (wchodzące do majątku osobistego) przeznaczyć na utworzenie firmy. W tej sytuacji nie jest istotne, z jakiego majątku pochodziły środki na firmę, ponieważ firma jako przedsiębiorstwo będzie wchodziła do majątku małżeńskiego. Czy zatem małżonek, który firmę finansował lub dofinansował „z własnych środków” poniesie stratę? Niekoniecznie. W takiej sytuacji podczas postępowania działowego możliwe będzie rozliczenie nakładów poczynionych na firmę.
Słowem dopełnienia, podczas podziału majątku Sąd dzieli aktywa, pasywa nie są objęte podziałem. Jeśli jednak firma jest traktowana jako całość, bo np. posiada spore wartości niematerialne, know – how, silną markę – wówczas Sąd podczas podziału majątku powinien dokonać wyceny firmy jako całości i przyznać jej składniki na rzecz jednego małżonka, z obowiązkiem spłaty drugiego.
Skoro Sąd dzieli aktywa, to długi nie będą podlegały podziałowi i przykładowo leasing będzie traktowany jako koszt, który pomniejszy wartość firmy, co wpłynie na wysokość spłaty drugiego małżonka.
Przygotowała:
Aleksandra Gaczek
adwokat
Przyda Ci się: Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Słowa kluczowe: po rozwodzie, podział majątku, podział majątku po rozwodzie a firma, podział firmy,
Przeczytaj też: strona rządowa na temat podziału firmy po rozwodzie
***
Nieregularne kontakty z dzieckiem
Wakacje nad morzem skłoniły mnie do przemyśleń związanych z regulowaniem kontaktów przez rodzica, którego praca nie wygląda standardowo. To znaczy nie pracuje od przysłowiowej 8 do 16, lecz nie ma go w kraju przez kilka tygodni, lub nawet – miesięcy.
Przemyślenia pojawiły się nad morzem, ponieważ tak wygląda praca marynarzy. Ale czy tylko? … [Czytaj dalej…]
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Bardzo pomocny artykuł, zapewne jest wiele osób w takich sytuacjach jak Pani opisuje!